LEADER subsidie 2023-2027
LEADER is een subsidieregeling die is bedoeld voor projecten gericht op het versterken van het landelijk gebied, door het behoud van de leefbaarheid van het platteland, het versterken van de sociale cohesie, en behouden/versterken van het voorzieningenniveau. In de praktijk kunnen dit maatschappelijke, culturele of recreatieve projecten zijn. De nieuwe LEADER-periode start in 2023 en loopt t/m 2027. Voor deze periode is in totaal € 73 miljoen LEADER-subsidie beschikbaar.
Het Europese Gemeenschappelijk landbouwbeleid en LEADER
De LEADER subsidieregeling maakt deel uit van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) dat in 2023 in gewijzigde vorm wordt voortgezet. Alle lidstaten, waaronder Nederland, hebben daarvoor een Nationaal Strategisch Plan (NSP) ingediend. Het NSP is gezamenlijk opgesteld door het Rijk, de provincies en de Unie van Waterschappen.
LEADER bestaat al ruim 30 jaar. LEADER is gericht op brede plattelandsontwikkeling / ontwikkeling van het landelijk gebied. Centraal staat dat LEADER voor, door en van de burgers is. In de nieuwe periode gaat een groter deel van de GLB-middelen naar LEADER. LEADER-gebieden (Nederland telt er 29 in de nieuwe periode) gaan zich naast brede maatschappelijke doelen, gericht op het versterken van de sociale cohesie, behouden van het voorzieningenniveau en vergroten van het toeristisch/recreatieve aanbod, ook richten op klimaat, milieu, water en biodiversiteit. Deze laatstgenoemde thema’s hebben namelijk een hoge prioriteit binnen het NSP.
De LEADER-werkwijze
Centraal binnen de LEADER werkwijze staat de bottom-up en programmatische aanpak met doelen die zijn vastgelegd in een Lokale Ontwikkelingsstrategie (LOS). Een representatieve groep inwoners uit het desbetreffende LEADER-gebied, genaamd de Lokale Actiegroep (LAG), bepalen in grote mate, binnen de kaders van het NSP, de inhoud van de LOS.
Projecten van inwoners, stichtingen, verenigingen of ondernemers, die aansluiten op de doelstellingen en thema’s van het programma, kunnen in aanmerking komen voor subsidie vanuit LEADER. Naast de thematische aansluiting is het van belang dat wordt voldaan aan de LEADER-criteria. Naast een bottom-up werkwijze zijn samenwerking, het leren van elkaar, innovatie en een integrale gebiedsgerichte aanpak belangrijke criteria.
Wanneer een project positief wordt beoordeeld door de LAG, via een daarvoor bedoeld voortoetstraject, dan dient de initiatiefnemer van het project allereerst LEADER-cofinanciering te regelen via de provincie of gemeente. Vervolgens wordt deze bijdrage gematched met Europese subsidie, nadat de formele LEADER-aanvraag is goedgekeurd.
De doelgroep van LEADER
LEADER is bedoeld voor initiatiefnemers van nieuwe projecten die bottom-up tot stand zijn gekomen en de leefbaarheid van het landelijk gebied versterken. In de praktijk zijn deze initiatiefnemers veelal burgers (collectieven) en non-profit organisaties die een sterke binding hebben met het gebied.
Initiatiefnemers dienen gevestigd te zijn in een LEADER-gebied. In de kaart hiernaast staan de huidige 20 LEADER-gebieden ingetekend. In de nieuwe LEADER-periode zijn er waarschijnlijk 29 LEADER-gebieden.
Voordelen voor de decentrale overheid
LEADER is interessant voor de decentrale overheid (gemeenten, waterschappen en provincies), omdat LEADER kan bijdragen aan de realisatie van beleidsdoelen die aansluiten op de LEADER-doelen en werkwijze. Bovendien is sprake van een zogenaamd multipliereffect; de subsidiebijdrage van de decentrale overheid (geoormerkt als LEADER-cofinanciering) wordt gematched met EU-middelen. Daarnaast regelt de projecteigenaar zelf de overige benodigde projectfinanciering (via een eigen bijdrage, donaties, fondsbijdrages, etc.).
Het beschikbare budget en financieel voordeel van LEADER
De LEADER-bijdrage bestaat uit een bijdrage vanuit de decentrale overheid (gemeente, provincie en/of waterschap), aangevuld met eenzelfde bijdrage vanuit de Europese Unie. Voor LEADER komt voor de periode 2023 – 2027 in totaal circa € 73 miljoen beschikbaar en naar verwachting zal dit bedrag bestaan uit 80% EU-middelen en 20% cofinanciering door de Nederlandse decentrale overheid.
De maximale hoogte van de totale LEADER-bijdrage (decentrale overheid + EU) varieert per LEADER-gebied. Doorgaans gaat het om bedragen tussen de € 100.000 en € 300.000 per project.
Afhankelijk van het organisatie- en projecttype (bijvoorbeeld sociaal of cultureel) kan ook een beroep worden gedaan op verscheidene vermogensfondsen, zoals het Oranje Fonds en VSBfonds. Dit is toegestaan vanuit LEADER en zelfs wenselijk.
LEADER project voorbereiden
In 2022 werken de verschillende LEADER-gebieden in Nederland een eigen Lokale Ontwikkelingsstrategie (LOS) uit. Na goedkeuring van deze LOS-en zal naar verwachting medio 2023 de LEADER-regeling worden opengesteld voor aanvragers. Vooruitlopend kunnen initiatiefnemers van projecten voorbereidingen treffen door een projectplan uit te werken en cofinanciering voor het project te regelen (bijvoorbeeld via vermogensfondsen).
Interessante links:
Subsidiebureau Nederland: LEADER specialist
Subsidiebureau Nederland heeft veel ervaring met LEADER-regeling en het opstellen van subsidieaanvragen voor LEADER-projecten. In de periode 2014-2022 hebben wij namens meerdere initiatiefnemers in het land succesvol LEADER-subsidie verworven. Dit werd in alle gevallen gecombineerd met een fondsenwervingstraject dat eveneens door ons werd uitgevoerd.
Neem contact met ons op om de LEADER-kansen en overige subsidiemogelijkheden te bespreken.
