Green Deal Europa

Een CO2-reductie van 50% in 2030 en nul CO2-uitstoot in 2050: dat is het doel van de Green Deal Europa waarvan de maatregelen op 11 december 2019 zijn gepresenteerd door Eurocommissaris Frans Timmermans. De Green Deal is een Europese roadmap met hoge urgentie. Het pakket aan maatregelen bestaat enerzijds uit dwingende maatregelen, maar dit gaat anderzijds gepaard met grote (subsidie)kansen voor bedrijven en maatschappelijke organisaties in heel de Europese Unie en Nederland.

Door middel van het voorstel, dat overigens nog goedgekeurd moet worden door de Europese leiders, worden zeer ingrijpende maatregelen getroffen waarmee de economie groener moet worden gemaakt. Een kwart van de totale EU-begroting zal worden besteed aan de Green Deal maatregelen. Dit komt neer op een bedrag van maar liefst € 260 miljard per jaar. Voor de regio’s die het hardst worden getroffen door de klimaatverandering wordt een speciaal fonds ingesteld van € 100 miljard. Over de snelheid waarmee de maatregelen worden getroffen en waarmee het doel – nul uitstoot in 2050 – zal worden bereikt is nog geen overeenstemming bereikt door de regeringsleiders.

Green Deal en de Klimaatwet(ten)

De Green Deal Europa is een strategisch voorstel waarin de hoofdlijnen van de verduurzamingsopgave zijn uitgewerkt die moeten leiden tot een klimaatneutraal Europa in 2050. Om de ambitieuze doelstelling te bereiken komt er een klimaatwet (wettelijke verankering) met dwingende maatregelen voor alle EU-lidstaten. Deze klimaatwet legt de doelstelling voor 2050 onomkeerbaar vast. Centraal daarbij staat dat de vervuiler betaalt. Zo wordt het gebruik van auto’s, vrachtwagens en vliegtuigen vanaf 2021 belast als ze CO2 uitstoten. Hiervoor zal mogelijk een CO2-rechten systeem worden opgezet dat vergelijkbaar is met het reeds bestaande systeem voor grote industrieën. Landen die onvoldoende aan het klimaat doen krijgen mogelijk heffingen opgelegd.

Een selectie van maatregelen die in de Green Deal Europa staan vermeld:

Energie is voortaan schoon. Geen kolen meer, gas alleen als de CO2 wordt afgevangen, meer wind (vooral op zee).
De energie-intensieve industrieën zoals de staal-, chemie- en cementindustrie zijn onmisbaar voor de Europese industrie, maar moeten versneld minder CO2 uitstoten.
Er komt een Groen Europees Industrieplan.
De Commissie pakt ‘groenwassen’ aan, dat zijn programma’s waarmee vliegreizen of autoritten gecompenseerd kunnen worden. Er komen heldere criteria voor de manier waarop de ecologische voetafdruk te compenseren valt. Het is nu te veel een wildgroei aan programma’s die allemaal beloven groene investeringen te doen, maar in de praktijk niet allemaal even groen zijn.
De komende jaren worden meer waterwegen en rails aangelegd om een substantieel deel van het wegvervoer via water en spoor te laten lopen.
Vervoer over zee (de korte afstand) wordt gestimuleerd.
In 2025 wil de Europese Commissie een miljoen laadpalen, die zijn nodig voor 13 miljoen auto’s met lage uitstoot (hybride) of nul uitstoot (volledig elektrisch).
De uitstoot moet vooral in de steden omlaag.
Bedrijven moeten hun groene investeringen zichtbaarder maken in de jaarverslagen.
Er komt extra onderzoeksgeld om klimaatoplossingen te vinden.
Elk nieuw Europees plan moet een groen stempel krijgen. Dat wordt de groene eed genoemd: ‘Do no harm.’
De bossen hebben onderhoud nodig en er moeten veel nieuwe bomen geplant worden; in enkele media is een aantal van 2 miljard genoemd.
De bouw heeft een renovatiegolf nodig. Dat kost energie in de vorm van zand, cement en grind, maar levert heel veel energiebesparing op. Het gaat om minstens 50 miljoen huishoudens die nu moeite hebben om hun woning warm te houden, omdat er te veel energie weglekt.

Subsidiekansen Green Deal Europa

De Green Deal Europa zal enerzijds dwingende maatregelen voortbrengen voor lidstaten en organisaties (via de Klimaatwet) en anderzijds gepaard gaan met subsidiekansen voor organisaties ter compensatie van energie-investeringen en milieu-investeringen. De lidstaten hebben zich gecommitteerd aan de klimaatafspraken. Daarnaast wordt een deel van de nationale en decentrale subsidiebudgetten vanuit de Europese Unie gecofinancierd. Om deze redenen is te verwachten dat CO2-reductie binnen een groot aantal nationale regelingen een toetsingscriterium dan wel een voorkeurscriterium zal worden. Om deze reden verwachten wij dat de Green Deal Europe zowel directe als indirecte subsidiekansen met zich mee zal brengen.

De komende anderhalf jaar zullen er voorstellen worden gepresenteerd voor onder andere:

Duurzame landbouw
Behoud van biodiversiteit
Schone energie
Isolatie van huizen
Aanplant van bossen
Schoner vrachtvervoer (over water)
Schoner wegtransport (elektrisch en waterstof)
Duurdere uitstootrechten voor bedrijven.

Bekostiging van de Green Deal Europe

De Green Deal Europa gaat gemoeid met een jaarlijkse begroting van € 260 miljard (op basis van het initiële voorstel van Eurocommissaris Timmermans). Een deel van de rekening zal via de inkomsten uit CO2-rechten betaald kunnen worden, omdat 20 procent van de opbrengst naar de kas van de EU vloeit. Verder speelt de Europese Investerings Bank (EIB) een grote rol in het omvangrijke klimaatplan. De komende jaren moet de helft van de investeringen van de EIB groen zijn. Daarnaast verwacht de Europese Commissie een deel van het statiegeld op plastic, dat de komende jaren in de EU wordt ingevoerd, te ontvangen.

Advies Subsidiebureau Nederland inzake Green Deal Europa

Het Europese klimaatbeleid zal doorwerking hebben in een zeer groot aantal Europese en nationale subsidieregelingen en zelfs op subsidieregelingen van de decentrale overheid. Subsidiebureau Nederland adviseert daarom om klimaatinvesteringen (energie/milieu) standaard te laten toetsen. Vul vrijblijvend de subsidiescan in zodat onze adviseurs met u kunnen meedenken.

Subsidiebureau Nederland